Zabytki UNESCO w Portugalii: Alcobaca i jej klasztor Mosteiro de Santa Maria de Alcobaça [Zdjęcia + Wideo]

Czas na jedno z portugalskich naj... tym razem największy gotycki kościół w Portugalii, czyli  Mosteiro de Santa Maria de Alcobaça, choć bynajmniej nie z powodu swojej wielkości został on wpisany na listę UNESCO w 1989 roku. Opactwo w Alcobacie swoją architekturą, a także makabryczną legendą wpisaną w jego dzieje, każdego roku przyciąga tysiące turystów z całego świata.

Klasztor zbudował zakon Cystersów, którzy odpowiedzialni są również za okazały zbiór dzieł sztuki, a także najwspanialszy księgozbiór w całej Portugalii. Zwiedzając jednak  Mosteiro de Santa Maria de Alcobaça zachwycają przede wszystkim jego wnętrza - jakbyśmy się przenieśli prosto do średniowiecza! Dla fanów gotyku jest to pozycja wręcz obowiązkowa przebywając na Półwyspie Iberyjskim. 

Opactwo w Alcobaca jest jedną z pierwszych budowali zakonu Cystersów w Portugalii. Został on ufundowany w 1153  roku przez króla Alfonsa Henryka, zwanego również Zdobywcą, pierwszego króla Portugalii. Król ufundował budowę klasztoru  dla upamiętnienia swojego zwycięstwa nad Maurami pod Santarem w marcu, 1147 roku. Budowla opactwa rozpoczęła się w 1178 roku, 25 lat po przybyciu Cystersów na portugalskie ziemie. Klasztor ukończono budować w 1223, a kościół w 1252 roku - tym samym były to pierwsze gotyckie budowle w Portugalii. 

Wielu portugalskich późniejszych królów zostało pochowanych w klasztorze w Alcobacie - m.in. Alfons II, Alfons III oraz ich małżonki - Urraca of Castile i Beatrice of Castile. Świadczy to m.in. o dużej wadze cysterskiego opactwa w XIII i XIV wieku. Pochowany jest tam również krół Pedro I, z którym wiąże się makabryczna legenda, a która ma swój finał właśnie w kościele Mosteiro de Santa Maria de Alcobaca. Wszystkie działo się w XIV wieku - młody Pedro I, jeszcze nie król, zakochał się bez pamięci w dwórce, córce prostego galicyjskiego szlachcica pięknej Ines de Castro. Jego ojcu - Alfonsowi IV - nie odpowiadało jednak ani pochodzenie, ani narodowość hiszpańskiej wybranki syna. Mimo sprzeciwu ojca Pedro I postawił na swoim, w skutek czego odbył się potajemny ślub, pojawiły się dzieci. Jednak król Alfons IV postanowił zniszczyć ten związek, dlatego to polecił zamordować Ines. Pedro I musiał czekać dwa lata, by się zemścić. Gdy objął tron po swoim ojcu kazał ekshumować ciało ukochanej, ubrał ją w purpurowy, królewski płaszcz, włożył jej koronę i zmusił winnych zbrodni szlachciców do całowania rozkładającej się już dłoni królowej. W nocnym kondukcie odprowadzono jej zwłoki do kościoła, gdzie pochowano ją uroczyście we wspaniałym białym grobowcu. Po drugiej stronie król Pedro I kazał po śmierci złożyć swoje ciało w taki sposób, aby w dzień zmartwychwstania kochankowie mogli natychmiast spojrzeć sobie prosto w oczy.

Za czasów króla Manuela I opactwo zostało przebudowane, dzięki czemu zyskało cechy charakterystycznego portugalskiego stylu architektonicznego, zwanego manuelińskim. Wielkie trzęsienie ziemi, które nawiedziło Portugalię w 1755 roku i zniszczyło w dużej mierze, nie dokonało większych zniszczeń w opactwie. Większych zniszczeń za to dokonały francuskie odziały w 1800 roku najeżdżając tereny Alcobaca. W 1834 Cystersi musieli opuścić swój klasztor, w skutego ogólnokrajowego nakazu i delegalizacji zakonów. 

Klasztor składa się z dwóch głównych skrzydeł pomiędzy którymi znajduje się kościół, wchodząc do którego przechodzimy przez okazały gotycki portal, a naszym oczom ukazuje się widok ogromnego wnętrza, na którym składa się m.in. kilkadziesiąt 20-metrowych kolumn. Kościół ten, pomimo upływu ponad 800 lat historii, dalej jest największym kościołem w kraju. Wnętrze zaskakuje swoją prostotą, a momentami nawet surowością - na głównym ołtarzu jest tylko jeden krucyfiks i posąg Chrystusa.

W kaplicy św. Bernarda, która znajduje się w południowej części kościoła, pochowany zostali królowi Alfons II i Alfons III. Jednak najbardziej w oczy rzucają się dwa przepięknie rzeźbione grobowce króla Pedro I i Ines de Castro, tragicznej pary kochanków sprzed wieków. Wykute w wapieniu nagrobki, umieszczone po przeciwnych stronach transeptu. Jest to mistrzowska klasa rzeźb i fryzów dobrana odpowiednio do tragicznej historii zakochanej pary.

Prawa nawa boczna zawiera w sobie Królewski Panteon, który został wybudowany pod koniec XVIII wieku w stylu neogotyku, a który jednocześnie stanowi jeden z pierwszych przykładów użycia tego stylu w Portugalii. Zawiera on kilkanaście grobów portugalskich królów. Najbardziej zdobiony jest grobowiec królowej Urraca przedstawiający sceny z jej życia oraz galerie apostołów. Warto również zwrócić uwagę na stylizowany grobowiec królowej Beatriz - matki Pedro I.

Jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc klasztoru są króżganki króla Dionizego, zwane również Króżgankami Ciszy. Dziedziciec otaczają eleganckie arkady, a uroku dodają drzewka pomarańczowe i pięknie przycięte żywopłoty. W północnym narożniku żywopłotów ukryty jest ośmioboczny lawaterz. Drugie piętro zostało dobudowane w XVI wieku i znajdziemy w nim przykłady zastosowania stylu manuelińskiego w zdobieniach.

W Pokoju Królów zobaczyć można rzeźby portualskich władców, a ściany, zdobione biało-niebieskimi płytkami azulejos, przedstawiają historię Klasztoru w Alcobasie od początków jego istnienia. Wrażenie robią również olbrzymie XVIII-wieczne kuchnie, które w całości wyłożone płatkami ceramicznymi, czyli tradycyjnymi portugalskimi azulejos. Na potężnych rusztach, jak mówi historia, można było piec jednocześnie aż 7 wołów! W kuchni również zakonnicy mogli...łowić ryby. Przepływająca niedaleko rzeka Alcoa została skierowana do wnętrza kuchni, tak by dostarczała zawsze świeżych ryb.

Mosteiro de Santa Maria de Alcobaça jest udostępniony do zwiedzania w następujących godzinach: 9:00 - 17:00 (od października do marca) i 9:00 - 19:00 (od kwietnia do września), przy czym ostatnie wejście jest zawsze pół godziny przed datą zamknięcia. Bilet wstępu kosztuje 6 Euro - uwaga: są możliwości łączenia biletu, jeśli zamierzany na przykład zwiedzić również klasztor w Batalha. Więcej szczegółów na stronie opactwa: http://www.mosteiroalcobaca.pt

Sama Alcobaça to średnich rozmiarów (52 tysiące mieszkańców) miejscowość w Portugalii leżąca w dystrykcie Leiria, w regionie Centrum w podregionie Oeste. Miasto powstało między dwoma rzekami Alcoa i Baça, skąd też wzięła się sama nazwa miejscowości. Miasto ma tylko jedno miasto partnerskie... i jest nim polski Bełchatów. Choć główną atrakcją Alcobasy jest opisane tutaj opactwo Cystersów, to jednak warto zatrzymać się w mieście również na spacer po niewielkim, aczkolwiek, przyjemnie urządzonym centrum z licznymi sklepami oferującymi pamiątki, doskonałe wino oraz regionalne wyroby. Alcobaca jest również dobrą bazą wypadową by zobaczyć m.in. urokliwą wieś we wspaniałymi plażami - Nazare (Nazaré - najbardziej malownicza rybacka wioska Portugalii [Zdjęcia + Zabytki]) lub klasztor w Batalha. 

Polecam również:

• InfoLizbona.pl - polski przewodnik po Lizbonie i Portugalii
• Aveiro: Venice of Portugal - miasto kanałów, zabytków i oczywiście ovos mole [Zdjęcia]
• Coimbra - Erasmus, fado, miejsce narodzin sześciu królów Portugalii i najstarszy uniwersytet kraju [Zabytki i zdjęcia]
• Lizbona w 2 dni, czyli najciekawsze zabytki portugalskiej stolicy w weekend [Przewodnik]